Politiek

 

Jhr. mr. H. G. Van Holthe tot Echten werd op 13 mei 1922 geboren te Nieuwersluis (Loenen aan de Vecht) als zoon van de burgemeester Marie Louis van Holthe tot Echten en Agatha Johanna Elizabeth van Notten.  Een jaar later werd zijn vader aangesteld als burgemeester van Rhenen. Hij studeerde rechten in Leiden en trouwde op 28 december 1948 te Dordrecht met Anna Bortha van Bruggen met wie hij 4 kinderen kreeg. Na zijn scheiding van Anna Bortha van Bruggen is hij op 27 maart 1981 hertrouwd te Rozendaal met Anke Margaretha Jantina Boomsma, dochter van Tjeerd Jan Boomsma en Evertje Lotgering. Hij werd achtereenvolgens benoemd tot burgemeester van Dodewaard van 1955 tot 1965, van  Zelhelm van 1965 tot 1973 en van  Renkum van 1973 tot 1986. Hij overleed in december 2001 op 79-jarige leeftijd te Goes. Zijn grootvader kocht in 1912 van Cornelis Ogterop- deze had het voornemen op het perceel een hotel te bouwen- een perceel op het landgoed Hoog-Oorsprong dat deze van Van Heutz, schoonzoon van Baron Van Brakell van Wadenoyen van Doorwerth, had gekocht. Eerder had hij van de erven Van Brakell  een zuidelijker gelegen groot deel van het landgoed Hoog-Oorsprong gekocht. Jhr. mr. M. L. van Holthe tot Echten bouwt er, rond 1915, een volumineus huis op. Het ontwerp, net als van alle bijgebouwen is van de hand van Karel Petrus Cornelis de Bazel (1869-1923). Jhr. mr. H.G. van Holthe tot Echten overlijdt er ook in 1940.

 

Zijn kleinzoon, de latere burgemeester van Renkum  H.G. van Holthe tot Echten, kende de omgeving dus goed toen hij er in 1973 als aankomend burgemeester solliciteerde. Hij was burgemeester van Renkum van 1973 tot 1986. Tijdens zijn burgemeesterschap van Renkum had hij een hoogoplopend conflict met de gemeentelijke hoofdagent De Goede. Deze laatste uitte regelmatig zijn kritiek in de media over het politieoptreden onder meer bij de inhuldiging van Koningin Beatrix in Amsterdam in 1980, bij de ontruiming van kraakpanden in Nijmegen en in Amsterdam in 1981 en bij de demonstraties bij de kerncentrale van  Borssele. Uiteindelijk ontsloeg Van Holthe tot Echten deze hoofdagent wegens onbekwaamheid in 1983.

 

D. Matzer van Bloois  was op 21 april 1942 de opvolger van burgemeester Pier Eringa te Achtkarspelen (Fr). Tijdens de bezettingsjaren werd hij door de bezetter uit zijn ambt ontheven op vermoeden van onwelgevallige sympathieën. In zijn plaats werd Matzer van Bloois benoemd. Zijn aanstelling deed vermoeden dat hij, in tegenstelling tot Eringa, wel op de hand van de bezetter was. Direct na de bevrijding werd hij even uit zijn ambt ontheven en kreeg zijn voorganger Eringa de burgemeestersketen weer omgehangen. Naderhand bleek dat hem daarmee toch danig tekort was gedaan. Tijdens de oorlog had hij door passief verzet verschillende mensen uit de gemeente voor arrestatie behoed en zelfs door persoonlijk ingrijpen iemand van een zekere dood gered. Erkenning van deze feiten leidde ertoe dat ook Matzer van Bloois in de na-oorlogse jaren een aantal jaren opnieuw burgemeester werd. In november 1949 vertrok hij voor het burgemeesterschap van Renkum.

Burgemeester J.J. Talsma (midden) op 7 mei 1946 Foto: Dick Renes

Jenze Jan Talsma werd geboren te Hallum (Fr.) op 24 juli 1884. Op 3 juni 1913 huwde hij met Hiltje Jans Pel (1890-1953). Hij was burgemeester van Kamerik van 1916 tot 1934 waarna hij in Renkum van 1934 tot 1949 was aangesteld als burgemeester. Zijn burgemeesterschap, gedurende de evacuatie-periode (september 1944 tot mei 1945) onderbroken en na de bevrijding tot begin 1946 waargenomen door Mr Jan ter Horst, advocaat en procureur. Talsma had door studie en ervaring veel aandacht voor de planologische ontwikkeling van de gemeente. Zo schreef hij in 1933 een boekje getiteld ” De bescherming van het landschap”. Het schrijven lag hem na aan het hart. Hij was van 1932 tot 1941 hoofdredacteur van “De Magistratuur”, het orgaan van de “Vereeniging van Burgemeesters, Wethouders en Secretarissen “Groen van Prinsterer”. Het zogenaamde Corneliapark (vernoemd naar de plaatselijke weldoenster Cornelia Schade), waarin de later naar hem genoemde straat is gelegen, werd mede door Talsma’ s ontwikkelde activiteiten gemeente-bezit en ingericht als woonwijkje.

 

Hij is overleden te Renkum op 24 oktober 1961 en begraven op de begraafplaats van Wanswerd (Fr.) evenals zijn in 1953 overleden vrouw.

 Pieter van der Kuil

Jan van der Molen werd geboren in het Drentse Nijeveen. Zijn vader, Teeke van der Molen was de plaatselijke smid Al snel verhuisde de familie naar Steenwijk waar zijn broer Hendrik Jan een orgelbedrijf begon. Jan werd opgeleid tot onderwijzer en had zijn eerste aanstelling aan de openbare school van Brucht (Ambt Hardenberg). In 1888 bekeerde  Jan zich tot de orthodoxe kant van het Calvinisme en sloot zich aan bij de Christelijk Gereformeerde Kerk. In 1889 werd hij onderwijzer te Utrecht ditmaal aan een prot. chr. school. Via ds. Kuik in Steenwijk had Jan van der Molen diens zus Geertje Kuik leren kennen, 12 jaar ouder dan hij. Op 15 juni 1891 huwde hij met haar. Hij was inmiddels hoofdonderwijzer in het Groningse Baflo. Daar werd, in 1892, hun dochter Gezina geboren. Zij bleef als enige van vier kinderen in leven, drie zoontjes overleden al voor of kort na de geboorte. In 1976 werd Van der Molen lid van het hoofdbestuur van het christelijk werkliedenverbond Patrimonium. Via de verschillende bestuurslagen van de Anti Revolutionaire partij klom hij op tot vooraanstaand lid en in 1901 stelde men hem kandidaat lid Tweede Kamer voor de ARP. Hij werd in twee districten waar hij op de lijst stond verslagen door SDAP kandidaten. Hij zou tot 1925 in de Tweede Kamer blijven. Zijn benoeming tot schoolopziener in het arrondissement Dokkum bracht het gezin naar Leeuwarden en was hij enige tijd hoofdredacteur van het nieuw opgerichte Friesch Dagblad. In 1908 wordt Van der Molen, verkiesbaar namens Sliedrecht, gekozen tot lid van de Tweede kamer en verhuist het gezin, in 1909,  naar Rotterdam. Hij werd uiteraard onderwijsspecialist. In 1911 werd hij tevens wethouder te Rotterdam. In 1919 volgde zijn aanstelling tot burgemeester van de gemeente Renkum. In een feestelijk versierde raadzaal met Veluws eikenlover (als teken van kracht) boven de deuren, werd Jan van der Molen met vrouw en dochter plechtig ontvangen.

Het gezin betrok de villa ” Heuveloord” gelegen aan de huidige Emmastraat te Oosterbeek.

 

Familie Van der Molen voor villa “Heuveloord” rond 1920. v.l.n.r. Gezina, huishoudster Ardine Kempkes, Geertje van der Molen- Kuik, Jan van der Molen, Mien Veldkamp- Kuik, onbekend, Jur Veldkamp en Trientje Veldkamp- Brouwer afbeelding uit Strijdbaar en omstreden, biografie van Gezina van der Molen, Gert van Klinken, Amsterdam 2006.

In 1926 ontstond het plan voor een nieuw groter gemeentehuis. Aanvankelijk had men het idee dit aan de zuidkant van de Van Lennepweg te doen op het nog altijd aanwezige grasveld. Toch werd gekozen voor de villa in Bato`s Wijk . In 1927 werd door de gemeente Renkum van Hugo Ernst Scheidius de villa Bato`s Wijk aangekocht  en tot gemeentehuis verbouwd (inrichting en architectuur v.d.h.v. de gemeenteambtenaar C.H. van Buuren). Op 12 april 1928 werd het feestelijk in gebruik genomen.

Met het klimmen der jaren werd Van der Molen steeds ruimer in zijn denken. Met de zondagsheiliging nam hij het niet zo nauw meer(zo opende hij op zondag een expositie)  hetgeen hem in conflict bracht met de kerkenraad van Oosterbeek. Hij weerstond pogingen van Arnhem om Renkum in te lijven, zorgde voor aankoop van de Valckeniersbossen door de gemeente, beijverde zich een monument voor Joan Beuker (directeur van Van Gelder papierfabrieken) te doen oprichten in Renkum, en stimuleerde kunstexposities in zijn gemeente.

Toen hij in de kelder van het gemeentehuis in Bato`s Wijk een biljartkamer liet inrichten kwam hem dat op veel kritiek te staan. Ook zijn neiging om in de gemeenteraad geen tegenspraak te dulden voedde de kritiek op hem.

Dochter Gezina ving in 1924, 32 jaar oud een studie rechten aan de Vrije Universiteit Amsterdam aan, waarna zij op 4 mei 1929 haar titel verwierf. Zij  zou in later jaren, na gepromoveerd te zijn in 1937 (zij was de eerste vrouw die aan de VU een doctorsgraad behaalde),  hoogleraar aan die universiteit worden. Op 25 december 1928 overleed mevrouw Van der Molen-Kuik en werd begraven op de Algemene Begraafplaats Zuid te Oosterbeek.  ter gelegenheid van het 12 1/2 jarig jubileum als burgemeester van Renkum werd hem aan de Kasteelweg te Doorwerth op 12 september 1932 een “Van der Molenbank” aangeboden.

Het bij de villa Bato`s Wijk behorende koetshuis (op de plek waar nu het flatgebouw staat) werd in 1936 verbouwd tot kantoor van de Arbeidsbeurs en het Burgelijk Armenbestuur, niet meer onder burgemeester Jan van der Molen. Op 19 oktober 1934 beëindigde Van der Molen zijn burgemeesterschap en vertrok naar Den Haag, tezaam met zijn huishoudster Ardine Kempkes, waar hij een woning betrok op Koninginnegracht 103, waar zijn verzameling schilderijen van Jozef Israëls hem omringde.

Op 12 november 1939 overleed Jan van der Molen in zijn woning te Den Haag en werd 16 november bijgezet in het graf van zijn echtgenote Geertje Kuik, op de Algemene Begraafplaats Zuid te Oosterbeek.

 

Cornelis Zaaijer werd in 1873 geboren te Huizum( Leeuwarderadeel). Zijn vader dr. Johannes Zaaijer was docent natuurkunde aan de HBS te Leeuwarden, daarna van 1886 tot 1893  lid van de Tweede Kamer voor de Liberale Unie. Hij geeft zijn Kamerlidmaatschap op als hij in 1893 hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdamse Courant wordt. (Hij komt voor in “het blauwe boekje”, het Nederlands Patriciaat, 1951.)
Cornelis Zaaijer studeerde rechten in Leiden waar hij Catharina Elisabeth (Cato) Rutgers van der Loeff leerde kennen met wie hij op 10 april 1902 huwde te Leiden. Zij was dochter van  Manta Rutgers van Der Loeff en Maria Elisabeth Adriana Fockema en werd geboren op 15 september 1877 te Barchem. Zij kregen 4 kinderen, Elisabeth Jacoba, Maria Elisabeth Adriana, Johannes en Manta. Hij werd in 1901 (bleef er burgemeester tot 1917) benoemd als burgemeester van Dirksland.
Nadat burgemeester Nedermeijer Ridder van Rosenthal in mei 1917 was teruggetreden werd de functie waargenomen door C.A. Prins. Mr. C. Zaaijer trad aan als burgemeester in juli van dat jaar en bleef dat tot 1919.
Op 15 augustus 1917 betrekken zij “Villa Grada” op  Fangmanweg 33. Op 21 juli 1919 sterft hij, onverwacht, op “Villa Grada” en wordt begraven op 24 juli op de Algemene Begraafplaats Zuid te Oosterbeek (A 149).

Zowel zijn vader als moeder overleden ook te Oosterbeek waar zij zich kennelijk hadden gevestigd, zijn moeder Hendrika Neeltje van Weel in 1922 en vader Zaaijer in 1925.