Oosterbeek – Valkenburglaan

 

Het huis Valkenburg stond op de oostelijke hoek van Utrechtseweg /Van Borsselenweg. Robert Daniel Wolterbeek (z.a.) gaf deze naam aan het huis dat hij op het door hem in 1853 gekochte perceel ten noorden van het landgoed de Oorsprong aantrof. Daarin was tot dan de Koude Herberg gevestigd. Het gebouw was in 1835 na een brand nieuw opgebouwd. Om de herberg als zodanig niet verloren te laten gaan, bracht Wolterbeek een grondruil tot stand met de eigenaar van grond aan de overzijde van de Utrechtseweg. Daar is toen, wat kleiner van omvang, een nieuwe Koude Herberg gebouwd en Valkenburg werd Wolterbeek’ s buiten. Het huis is na 1923 aangekocht door  Mr. M. Heijbroek (1888 – 1960), de eerste voorzitter van Heemkunde Renkum, die het jarenlang bewoonde.  Na zijn dood raakte het in verval en in 1975 werd het in slechte toestand verkerende huis gesloopt en de grond verkaveld ten behoeve van de bouw van de op het voormalige perceel liggende, huidige woningen. Het sloopbedrijf van Jan Hofstede belast met de afbraak wist het plafond uit de villa met een fraaie beschildering bekwaam uit te nemen. Het siert nu het oude stadhuis aan de Markt 20 te Rhenen. Het is te vinden boven de schouw op de begane grond van het pand.

 

Aan de oostzijde van de Valkenburglaan wordt het gebied, behorende tot het oude landgoed De Sonnenberg” gekenmerkt door agrarische activiteit. Op nummer 1 ligt het rond 1970 gebouwde en allengs uitgebreide ruitercentrum “de Sonnenbergh”, met erbij gelegen een woonhuis en een restaurant.

 

Een dertigtal meters noordwaarts treffen we de oprijlaan naar de melkveehouderij van Hooijer. Dit bedrijf werd in 1975 gebouwd maar de boerderij behoort tot de oorspronkelijke bebouwing van het landgoed “de Sonnenberg”. De boerderij is uitgevoerd als een T- huisboerderij waarvan het bedrijfsgedeelte dwars staat op het woongedeelte. Het pand heeft een zadeldak en een gemetselde fries. De topgevel die zich boven de voordeur bevindt is niet origineel. In de oostgevel bevindt zich een gietijzeren roosvenster. Boven de zesdelige schuiframen zijn zogenaamde hanenkammen en sluitstenen aangebracht. De oorspronkelijke grijze dakpannen op het woongedeelte zijn plaatselijk vervangen door rode exemplaren van het romaanse type. Ook de gevels van de schuren zijn deels vernieuwd. De boerderij staat op de gemeentelijke monumentenlijst.
De er oostelijk van gelegen boerderij aan de Sonnenberglaan 3 (zie Sonnenberglaan), is eveneens een oorspronkelijke boerderij (op onderstaande foto met witgepleisterde gevel). De bijgebouwen zijn van rond 1965.

Op Valkenburglaan 2 ligt het in 1927 gebouwde “Helena”, gebouwd in opdracht van de “particulier” G.J. Grijsen die er woonde tot 1936 toen hij verhuisde naar de Schelmseweg 46. In huize “Helena” kwam toen de weduwe Dina Elisabeth Bruijn Tengbergen- Frowein te wonen die daarvoor aan de Benedendorpsweg 19 had gewoond. Zij werd in 1873 te Arnhem geboren als dochter van de Arnhemse koopman Frederik Jacob Frowein en Theodora Aria Wibina Witkop. Haar echtgenoot, Arnold Mathijs Hugo Bruijn Tengbergen, was in 1937 overleden. Zij overleed op 15 mei 1955 in haar huis te Oosterbeek.

De villa op nummer 4 werd in 1927 gebouwd in opdracht van de “particulier” H. Tulp. Na 1937 werd het bewoond door mej. C. Bosman en vanaf 1942 is eigenaar de koopman C. E. van Meer.

 

 

Nabij de Valkenburchtflat staat een, in natuursteen uitgevoerde, 1 meter 82 hoge gedenkzuil.  Op de zuil is een plaquette aangebracht en boven de gedenkplaat  een Pegasus (het embleem van de Airborne Divisie). Men treft een dergelijke zuil op meerdere plekken in het gebied. Zij dienen om de gevechtshandelingen op die plek te memoreren.
Oorspronkelijk waren de gedenknaalden in hout uitgevoerd, maar door achteruitgang vanaf 1980 vervangen door natuurstenen zuilen. In 1992 is de oorspronkelijke Engelse tekst gewijzigd en is onder de Engelse tekst een Nederlandse vertaling aangebracht.

Op de plaquette, in het Engels en Nederlands, de tekst:
                                                                             “DEZE PLEK WERD OP 20 SEPTEMBER
                                                                              DOOR DE RESTANTEN VAN 
                                                                             4 PARACHUTE BRIGADE TEGEN DUITSE
                                                                             TANKS EN VLAMMENWERPERS VERDEDIGD.
                                                                             NADAT ZE WAREN UITGEBROKEN, ZETTEN
                                                                             ZE HET GEVECHT VOORT IN OOSTERBEEK”